Руското Министерство за надворешни работи побара од Белград да ја појасни изјавата на српскиот претседател, Александар Вучиќ, во врска со можната продажба на муниција на Европската унија, јавува новинската агенција Ројтерс.

Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, на редовниот брифинг на 7 ноември рече дека Москва бара појаснување за објавата на Вучиќ дека Србија е подготвена да продава муниција на земјите од ЕУ, „дури и ако би можела да заврши во Украина“.

„Србија повеќепати ја уверуваше Русија дека нејзината муниција нема да доспее во украински раце. Затоа, коментарите на Вучиќ бараат официјално објаснување од Белград“, рече Захарова на 7 ноември во Москва.

Германскиот магазин за политика и култура „Cicero“ објави интервју со претседателот на Србија на 30 октомври, во кое, како што се наведува, Вучиќ изразил подготвеност на Србија да извезе поголеми количини муниција во ЕУ и дека нема проблем со тоа доколку таа заврши на бојното поле во Украина.

„Купувачите нека прават со стоката што сакаат“, изјави Вучиќ во интервјуто за Cicero.

Одговорот на Србија

Србија не испорачува вооружување и воена опрема на страните во конфликтот каде било во светот, соопшти на 7 ноември државната секретарка во Министерството за надворешни работи на Србија (МНР), Невена Јовановиќ.

Таа, реагирајќи на изјавата на Захарова, наведе дека Белград строго се придржува до меѓународните прописи и правилата на Обединетите нации.

Додаде дека српското МНР изразува изненадување од коментарот на Захарова во врска со оваа тема.

„Посочуваме дека Србија е суверена и независна држава која одлуките ги носи исклучиво во согласност со своите национални интереси. Од претставниците на пријателските држави очекуваме уважување на тој факт“, објави Јовановиќ.

Таа наведе и дека Србија е единствената земја во Европа надвор од Заедницата на независни држави (сојуз на десет држави од поранешниот Советски Сојуз) која не вовела санкции кон Руската Федерација.

„Вреди да се потсети дека нашата земја од декември 2021 година не отвори ниту едно поглавје во процесот на пристапување кон Европската унија, иако можеше. Интересно е, секако не случајно, што тој датум се совпаѓа со почетокот на војната во Украина“, заклучи државната секретарка Јовановиќ.

Таа додаде дека Србија, како што наведе, и понатаму ќе ја води политиката во согласност со сопствените интереси.

Какво оружје поседува Србија ?

Весникот „Украинска правда“ по интервјуто на Вучиќ за „Cicero“ објави дека складиштата за муниција во Србија се полни, со особено големи резерви на минофрлачки гранати.

„Србија е подготвена на пријателите во Европа да им понуди сè што има и тоа е феноменален придонес за европската безбедност“, рече Вучиќ, пишува Cicero.

Додаде дека Србија е апсолутно подготвена да соработува со ЕУ по воени прашања и дека чека одговори од европските земји на нејзиниот предлог.

Москва потоа реагираше со изјавата на портпаролот на претседателот на Руската Федерација Владимир Путин, Дмитриј Песков, дека Русија разбира „каков невиден притисок се врши врз Србија“ и прашањето за извозот на српско оружје го опиша како „никако едноставна приказна“.

Руската Служба за надворешно разузнавање (СВР) во јуни соопшти дека српските фирми го зголемувале индиректното испорачување оружје на Украина преку земји од ЕУ како Чешка и Бугарија.

Белград во исто време соопшти дека го запрел извозот на муниција, вооружување и воена опрема произведена во Србија, по критиките од Москва и во екот на израелско-иранскиот конфликт.

Претседателот Вучиќ изјави на 23 јуни дека муницијата до понатамошно ќе биде испорачувана само во домашните касарни и ја потврди својата изјава за израелските медиуми дека Србија, по нападот на палестинското движење Хамас на Израел на 7 октомври 2023 година, продавала муниција на Израел.

„Денес ситуацијата е поинаква. Запревме буквално сè“, рече Вучиќ.

Министерството за одбрана на Србија и Министерството за внатрешна и надворешна трговија не одговорија на прашањата на Радио Слободна Европа упатени на 6 ноември - дали од 23 јуни, кога беше донесена одлуката, до денес од Србија е извезено вооружување и воена опрема.

Белград повеќепати демантираше дека Србија директно извезува оружје во Украина или Русија и соопшти дека не може да влијае дали српското оружје од трети земји ќе заврши на украинскиот фронт.

Колку извезува Србија не е познато бидејќи извештаите од Министерството за трговија ги нема со години. Последниот таков документ, е објавен за 2022 година. Во тој извештај стои дека во периодот од 2005 до 2022 година, вкупната вредност на реализираните извозни дозволи за стока со двојна намена е 77,97 милиони долари.

Од друга страна, Србија ги известува меѓународните организации за извозот на оружје. Годишните извештаи на Србија за извоз и увоз на конвенционално оружје од 2015 до 2024 година се достапни на страницата на Arms Trade Treaty (ATT) – меѓународниот Договор за трговија со оружје, со седиште во Женева, чиј потписник е 166 земји. Во нив се гледа структурата на извозот, но не и вредноста.

Според извештајот на ATT, Србија во 2024 година извезла 16.185 артилериски системи од голем калибар во Азербејџан (6.500), Бугарија (6.250), САД (1.757), Јужна Африка (1.310), Уганда, Обединетите Арапски Емирати, Малави, Израел, Турција, Индија и Нигерија.

Американските и украинските претставници изјавија дека постигнале значителен напредок во дводневните разговори со цел да се приближат кон крајот на руската инвазија, но остануваат отворени клучните прашања, вклучително и судбината на територијата што Киев продолжува да ја држи под контрола во источниот регион Донецк.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски на 15 декември изјави дека разговорите биле тешки, но корисни, а неговиот главен преговарач, Рустем Умеров, рече дека во Берлин е постигнат „вистински напредок“ со специјалниот претставник на Белата куќа, Стив Виткоф, и зетот на претседателот Доналд Трамп, Џаред Кушнер, кои се меѓу тимот американски делегати.

„Ќе бидам искрен со вас, ваквите разговори никогаш не се лесни. Но, тоа беше продуктивен разговор, со многу детали, навистина многу“, рече Зеленски на германско-украинскиот бизнис форум што следеше по состанокот меѓу САД и Украина.

На прес-конференцијата подоцна со германскиот канцелар Фридрих Мерц, Зеленски рече дека страните „имаат разлики“ во однос на територијата, велејќи дека прашањето „не е затворено“.

Тој посочи дека украинските преговарачи ќе продолжат со разговорите со американската делегација, а американски функционер рече дека Трамп ќе се јави на заедничка вечера.

„Територијалното прашање е болно. Знаеме 100 проценти што сака Русија - и за мене е клучно што Американците ме слушнаа за ова“, рече Зеленски.

„Верувам дека Американците, како медијатори, ќе истражат различни начини за решавање на проблемите“, вклучувајќи ги и тие за територија и финансиите за реконструкција на Украина.

Американците „работат исклучително конструктивно за да ѝ помогнат на Украина да најде начин за мировен договор што ќе трае. Се надеваме дека до крајот на денот ќе постигнеме договор што ќе нè доближи до мир“, напиша Умеров иако останува нејасно дали тој го мисли тоа и буквално до крајот на денот.

Видете и ова:

Втор ден разговори меѓу преговарачите на САД и Украина во Берлин

Новинската агенција Ројтерс цитираше неименувани американски претставници кои рекле дека постои консензус за голем број прашања и оти 90 проценти од прашањата меѓу Русија и Украина се решени, но дека има уште многу за дискусија. Тие изјавиле дека Трамп е задоволен од тоа каде стојат работите сега.

Германскиот канцелар Мерц беше оптимист, велејќи дека сега се појавила најголемата шанса за вистински мировен процес од почетокот на целосната инвазија на Русија во февруари 2022 година и дека САД понудиле голем материјален придонес во однос на безбедносните гаранции за Украина, што е клучно прашање.

Со притисокот на САД за мировен договор, клучното прашање останува и судбината на големи делови од украинската територија, особено делот од регионот Донецк што силите на Киев сè уште го држат под контрола и покрај долгогодишните напори на Русија да го освои Донбас, кој во целост ги опфаќа регионите Донецк и Луганск.

Мерц пред новинарите изјави дека само Украина може да одлучува за територијални отстапки, а слична констатација дал и американски претставник.

Во врска со уште едно клучно прашање, американски функционер изјавил пред новинарите дека САД му нудат на Киев силни „навистина, навистина силни“ безбедносни гаранции во согласност со Членот 5 на НАТО – според кој нападот врз еден сојузник се смета за напад врз сите - и изрази увереност дека Русија ќе ги прифати предложените мерки.

„Тие гаранции нема да бидат на маса засекогаш. Тие гаранции се на маса токму сега ако се постигне заклучок на добар начин“, рече функционерот.

План од 20 точки

Разговорите на 15 декември следуваа по петчсовниот состанок еден ден претходно кога Виткоф на социјалната мрежа Икс напиша дека „[е постигнат] голем напредок во „длабинските дискусии во врска со планот од 20 точки за мир, економските агенди и друго“. Тој не даде повеќе детали.

Планот за мир од 20 точки се појави откако Украина и нејзините европски поддржувачи се потрудија да дадат контрапредлози по предлогот на Соединетите Држави кои излегоа со план од 28 точки што ги одразуваше некои од позициите на Москва и беше оценет како поволен за Русија.

„Според мене, најважно е планот да биде што е можно пофер – пред сè за Украина, бидејќи Русија ја започна оваа војна. И пред сè, тој мора да биде функционален“, рече Зеленски во разговор со новинарите преку WhatsApp пред да почнат разговорите на 14 декември.

• Агенција Ројтерс

Во украинските градови и места на фронтот, властите поставија мрежи против дронови (FVP) на улиците, кои Русија ги користи за време на нападите врз цели во Украина. Русија, која започна целосна инвазија на Украина во 2022 година, негира дека напаѓала цивилни цели, но многу станбени згради се цел на нејзините дронови и ракети.

Може ли ЕУ да ги користи замрзнатите руски средства за да ѝ помогне на Украина?

Во меѓувреме, лидерите на Европската Унија на самитот на 18 декември треба да одлучат дали ЕУ може да користи десетици милијарди замрзнати руски средства за да се даде голем заем за Украина, чија економија речиси четири години се бори да опстане во услови на тотална војна.

„Ако не успееме во ова, тогаш способноста на Европската Унија да дејствува ќе биде сериозно оштетена со години, ако не и подолго, и ќе му покажеме на светот дека не сме способни да стоиме и да дејствуваме заедно во толку клучен момент од нашата историја“, рече Мерц.

Друга пречка за мир е фактот дека рускиот претседател Владимир Путин, кој ја започна инвазијата во обид да ја покори Украина, даде малку индикации дека е подготвен да направи значајни отстапки.

Зеленски на 14 декември изјави дека Украина е подготвена да се откаже од својата желба да се приклучи на НАТО, барем засега, но дека се потребни цврсти западни безбедносни гаранции за да се осигури дека Русија нема повторно да нападне во одреден момент по постигнувањето на мировен договор.

„Од самиот почеток, желбата на Украина беше да се приклучи на НАТО – ова се вистински безбедносни гаранции“, рече Зеленски како одговор на новинарско прашање во разговор преку WhatsApp.

„Некои партнери од САД и Европа не ја поддржаа оваа насока. Така, денес, билатералните безбедносни гаранции меѓу Украина и САД, гаранциите слични на Член 5 за нас од САД и безбедносните гаранции од европските колеги, како и од други земји – Канада, Јапонија – се можност да се спречи уште една руска инвазија“, рече Зеленски.

„И тоа е веќе компромис од наша страна“, порача украинскиот претседател додавајќи дека сите такви гаранции треба да бидат правно обврзувачки.

Портпаролот на Путин, Дмитриј Песков, на 15 декември изјави дека забраната за приклучување на Украина кон НАТО е „камен-темелник“ на секој мировен договор во очите на Кремљ и дека Русија очекува да слушне информации од американските претставници по разговорите во Берлин, во кои Москва не е вклучена.

Пред преговорите што почнаа на 14 декември, Зеленски се спротивстави на предлозите Киев да го отстапи, дури и де факто, делот од регионот Донецк што украинските сили сè уште го држат под контрола. И, ако Украина мора да се повлече од фронтовските линии во Донбас, тој посочи дека и руските сили ќе мора да го сторат тоа.

„Верувам дека, од денес, фер и одржлива опција е ’ние остануваме таму каде што стоиме‘. И тоа е вистина, бидејќи токму тоа е прекин на огнот – страните остануваат таму каде што се, а потоа се обидуваат да ги решат сите пошироки прашања преку дипломатија“, рече Зеленски.

Видете и ова:

Калас: Разговорите за заемот за репарации се „сè потешки“

„Знам дека Русија гледа негативно на ова и би сакал Американците да нè поддржат во овој став. Но, како одговор на нашиот став – ’ние остануваме таму каде што стоиме‘ – Русите велат дека мора да се повлечеме од Донбас, или тие сепак ќе го окупираат“, додаде тој.

Зеленски посочи дека САД предлагаат создавање „слободна економска зона“ во делот од регионот Донецк што Киев сè уште го контролира, со повлекување на украинските сили и забрана за влез на руските сили.

Сепак, советникот на Путин, Јуриј Ушаков, го повтори неоснованото тврдење на Кремљ дека Донецк и Луганск се руска територија и рече оти Москва ќе распореди војници и полиција на Националната гарда во која било демилитаризирана зона таму.

Зеленски минатата недела рече дека секоја потенцијална територијална отстапка треба да биде ставена на гласање од страна на украинското население. И на 14 декември, тој посочи дека ако „украинските сили се повлечат, на пример, 5-10 километри, зошто руските сили не би се повлекле и на исто растојание подлабоко во окупираните територии?“

„Значи, ова е прашањето што засега останува неодговорено. Но, тоа е исклучително чувствително и многу жестоко“, рече тој.

Трамп се обидува да посредува и да ја заврши војната откако во јануари годинава по втор пат ја презеде функцијата, но напредокот во преговорите е бавен, а Путин рече дека Русија со сила ќе ги постигне своите цели ако не може да го стори тоа преку дипломатија.

Портпаролката на Белата куќа, Каролин Ливит, минатата недела изјави дека Трамп е „екстремно фрустриран од двете страни во оваа војна“.

Во меѓувреме, руските сили продолжија да бомбардираат градови низ Украина и се обидуваат да напредуваат на фронтовските линии на исток и југ, среде најновиот бран дипломатски средби.

Главната безбедносна служба на Украина, СБУ, на 15 декември соопшти дека украинските сили нападнале и направиле критична штета на руска подморница во црноморското пристаниште Новоросијск, каде што е сместен дел од руската флота.

Поранешнатаа специјална јавна обвинителка, Катица Јанева, од недела – 21 декември, ќе биде на слобода и последните осум месеци од затворската казна во случајот „Рекет“ наместо во затворот „Идризово“ ќе ги помине на слобода, со условен отпуст.

Откако веста дека таа излегува на слобода се прошири во јавноста, Основниот кривичен суд Скопје излезе со објаснување дека одлуката била донесена уште пред една година на барање на Јанева.

„На 12.12.2024 година Кривичниот совет на Основниот кривичен суд Скопје, по предлог на осудената К. Ј донел решение со кое се прифаќа предлогот и на осудената и се дозволува условен отпуст од издржување на затворската казна, кој започнува од 21.12.2025 година, а трае до 21.08.2026 година. Односно од седумгодишната затворска казна, дозволен е условен отпуст од осум месеци“, соопштија од судот.

Видете и ова:

Црна листа на САД - недопрени од санкциите

Во случајот „Рекет“ Јанева беше осудена за кривичните дела „примање награда за противзаконито влијание“ и „злоупотреба на службена положба и овластување“.

Со неа, во овој предмет на девет години беше осуден Бојан Јовановски – Боки 13 за делото „перење пари и други приноси од казниво дело“.

Според обвинителниот акт за „Рекет“, Јовановски влијаел врз Јанева за таа да бара поблаги мерки против бизнисменот Јордан Камчев, обвинет во предметот „Империја“, случај кој го почна поранешното СЈО.

Специјалното јавно обвинителство (СЈО) беше формирано во 2015 година по објавувањето на аферата со нелегалното прислушување во Северна Македонија кое, директно и индиректно, пофати 20.000 граѓани. Целта беше СЈО да ги гони кривичните дела кои беа поврзани и кои произлегуваа од содржината на незаконското следење на комуникациите.

По случајот „Рекет“ и апсењето на Јанева, во 2020 година ова обвинителство згасна, а предметите преминаа во надлежност на редовните обвинителства.

Додека ја отслужуваше казната за „Рекет“, Јанева во 2024 година беше ставена на „црната листа“ на САД при што американските власти наведоа дека во својство на поранешна специјална обвинителка била „вмешана во коруптивни дејствија, вклучително и користење на нејзиното политичко влијание и службена моќ за лична корист“.

Под санкции од САД од 2023 е и бизнисменот Орце Камчев, кого Јанева во гонеше во случајот „Империја“. Покрај Камчев, на црната листа се и членови неговото семејство.

Ставајќи го на „црната листа“ американските власти посочија дека тој „ја злоупотребил својата позиција, ангажирајќи се во коруптивни активности и спроведувајќи самопослужувачка агенда на сметка на демократските институции и граѓаните на Северна Македонија“.

На седница на 15 декември, парламентот во Хрватска усвои Закон за изградба на центар за управување со радиоактивен отпад на Трговска Гора, во непосредна близина на Босна и Херцеговина (БиХ) која стравува дека со тоа ќе се доведат во опасност 250.000 луѓе.

Според Националната програма за спроведување на Стратегијата за управување со радиоактивен отпад, искористени извори и потрошено нуклеарно гориво, која хрватската Влада ја усвои кон крајот на 2018 година, Трговска Гора и касарната Черкезовац се планирани како локација за долгорочно складирање на овој отпад.

На ова место би се складирал отпад со ниско и средно ниво на радиоактивност од нуклеарната централа Кршко во Словенија, како и радиоактивен отпад генериран во Хрватска.

Локацијата за складирање е оддалечена околу 800 метри воздушна линија од границата со Босна и Херцеговина и еден километар од водоводот на општина Нови Град, од кој 15.000 луѓе пијат вода.

Видете и ова:

Македонија увезла над седум милиони тони отпад од Бугарија

Босанските власти се спротивставуваат на отворањето на центар за управување со радиоактивен отпад на таа локација, бидејќи веруваат дека тоа би можело да ги загрози животите и здравјето на луѓето во сливот на реката Уна.

Исто така, тие проценуваат дека тоа ќе загрози 13 општини во северозападиот дел од Босна и Херцеговина, каде што живеат околу 250.000 луѓе.

Пред пет години, Советот на министри на Босна и Херцеговина донесе Одлука за назначување на експертски тим за следење на состојбата и активностите поврзани со одлагање на радиоактивен отпад и потрошено нуклеарно гориво на локацијата Трговска Гора.

Нивната задача беше да направат сеопфатна експертска анализа на состојбата и влијанието на можната депонија врз Трговска Гора и да изготват предлог-мерки за заштита на населението во 13-те општини во БиХ во сливот на реката Уна, како и мерки за заштита на животната средина.

Хрватската влада, пак, во своето образложение за законот што беше изгласан во парламентот, наведува дека тој е неопходен за да се исполнат обврските кон Европската Унија и меѓународните договори, како и за да се обезбеди долгорочно и безбедно отстранување на радиоактивниот отпад.

Со мерката за забрана на увоз на руски гас, Европската Унија ги крши сопствените прописи, бидејќи Договорот на ЕУ многу јасно укажува дека енергетските прашања се во национална надлежност на земјите членки, одредба што во овој случај би била прекршена, изјави шефот на унгарската дипломатија Петер Сијарто, пред почетокот на состанокот на Советот за надворешни работи на ЕУ во Брисел.

„Дополнително, оваа мерка е целосно спротивна на проценката на Европската комисија и плус би ја довело во опасност енергетската безбедност на Унгарија. Тоа е нешто што не можеме да го прифатиме“, рече Сијарто, а пренесе МИА.

Тој потврди дека Унгарија и Словачка се договориле за заеднички напори за судско оспорување на мерката за постепена забрана за увозот на руски гас во ЕУ.

„Правните работи во основа се завршени, па штом одлуката официјално биде објавена, ќе имаме законска можност да поднесеме тужба и ќе го сториме тоа штом ќе биде правно можно“, додаде Сијарто.

Видете и ова:

Орбан вели дека САД ќе ја исклучат Унгарија од санкциите за руска енергија

Унгарскиот премиер Виктор Орбан уште минатиот месец ја оспори легалноста на забраната за увоз на руски гас, нагласувајќи дека ЕУ ја третира како трговска мерка, а не како санкција, што според него, реално и е.

Согласно правилата на ЕУ, трговските мерки се носат со квалификувано мнозинство, додека за воведување санкции е потребен консензус на сите земји членки.

„Ние не го прифаќаме ова очигледно незаконско решение спротивно на европските вредности, кое беше избрано од Брисел за да се замолчат националните влади кои не се согласуваат со него. Затоа ќе се обратиме до Европскиот суд на правдата“, изјави Орбан минатиот месец во интервју за унгарското државно радио.

Претставниците на Европскиот парламент и земјите членки на Унијата на почетокот на месецов постигнаа договор за текстот на Предлог-регулативата да забрана на увоз на руски гас и сега останува таа уште официјално да биде одобрена од европратениците и од Советот на ЕУ, по што би стапила во сила по нејзиното објавување во Службениот весник на Европската Унија.

Обвинителството за организиран криминал поднесе обвинение против министерот за култура во Владата на Србија, Никола Селаковиќ, во врска со незаконитости при отстранувањето на статусот на културно добро од зградите на „Генералштабот“ во центарот на Белград.

На 15 декември, Обвинителството објави дека поднело обвинение против секретарката на Министерството за култура, Славица Јелача, в.д. директорката на Републичкиот завод за заштита на спомениците на културата, Горан Васиќ и в.д. директорот на Заводот за заштита на спомениците на културата на градот Белград, Александар Ивановиќ.

Сите се осомничени за кривични дела злоупотреба на службена положба и фалсификување на службени документи.

Обвинителството, исто така, изјави дека „продолжува да презема дејствија со цел да утврди дали дејствијата на некои други лица имаат карактеристики на кривично дело“.

Обвинителството за организиран криминал спроведува истрага од мај поради сомневања за фалсификување документи врз основа на кои Владата на Србија го одзеде статусот на културно добро на зградата на Генералштабот во Белград.

Видете и ова:

Вучиќ „воодушевен“ од планот на зетот на Доналд Трамп во Белград

Директорот на Републичкиот завод за заштита на културните споменици, Горан Васиќ, според претходните обвинувања од Обвинителството, признал дека фалсификувал документи.

Врз основа на таа документација, до Министерството за култура, на чело со Никола Селаковиќ од редовите на Српската напредна партија (СНС), е поднесена иницијатива за донесување одлука за престанок на статусот на културно добро за Генералштабот.

Селаковиќ беше испрашуван на 4 декември, а по давањето на исказот, не зборуваше за самата постапка, туку упати обвинувања и навреди кон Обвинителството за организиран криминал.

Без да даде никакви докази, тој ги обвини дека работат по налог на неименувани центри на моќ, чија цел е соборување на владата во Србија и претседателот на Србија, Александар Вучиќ.

Видете и ова:

Српските пратеници го усвоија законот со кој ќе може да се гради на местото на Генералштабот во Белград

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, на 11 декември објави дека во случај да биде поднесено обвинение во случајот со Генералштабот, ќе ги помилува сите оние кои „наводно учествувале во проневера“.

„Нема да им дадам можност да ги гонат оние кои не се виновни за ништо. Јас сум виновен. Јас сум оној кој сакаше модернизација на Србија. Јас сум оној кој сакаше да донесе голем инвеститор“, рече Вучиќ.

На местото на комплексот на Генералштабот, уништен за време на бомбардирањето на НАТО во 1999 година, се планира изградба на луксузен комплекс на инвестициската компанија „Афинити партнерс“ на Џаред Кушнер, зет на американскиот претседател Доналд Трамп.

Со посебен закон (lex specialis), усвоен од српскиот парламент на 7 ноември, со кој се одзема статусот на Генералштабот како културно богатство, владата отвори пат за изградба.

На проектот се спротивставуваат антивладините демонстранти, опозицијата и стручната јавност, која е за задржување на заштитата и реставрација на модернистичката зграда од 20 век.

Шефицата за надворешна политика на Европската Унија, Каја Калас, денеска (15 декември) изјави дека разговорите за наоѓање решение за финансиска поддршка на Украина за наредните години се покажуваат тешки.

„Најверодостојната опција е заемот за репарации и тоа е она на што работиме. Сè уште не сме таму и е сè потешко, но работиме“, рече таа, пристигнувајќи на Состанокот на министрите на ЕУ во Брисел.

Состанокот на министрите доаѓа неколку дена пред самитот на ЕУ во Брисел, каде што лидерите треба да одлучат дали се подготвени да ги стават на располагање руските државни средства замрзнати во ЕУ на Украина како заем за покривање на долгорочните финансиски потреби на земјата.

Во петокот, со големо мнозинство земјите од ЕУ се согласија да замрзнат на неодредено време околу 210 милијарди евра (246 милијарди долари) руски државни средства што се чуваат во блокот, со што се отстрани првата пречка за ставање на располагање на парите за Украина како заем за репарации.

Договарањето за други опции за финансирање, како што е преземање заеднички долг за нови грантови за Украина, се покажа невозможно во минатото, бидејќи беше потребно едногласно одобрување од сите членки на ЕУ, рече Калас.

„Заемот за репарации бара само мнозинство гласови“, истакна шефицата за надворешни работи на ЕУ.

Видете и ова:

Дали замрзнатите руски средства би можеле да бидат билет за Европа за мировните преговори за Украина?

Но, таа нагласи дека земјите од ЕУ не треба да ја надгласаат Белгија, каде што големиот дел од руските средства се чуваат во финансискиот депозитар „Еуроклеар“. Белгија досега се спротивставуваше на планот, плашејќи се дека ја изложува земјата на големи правни и финансиски ризици.

„Мислам дека е важно тие да бидат согласни што и да правиме. Согласувањето за заемот за репарации би испратило „јасен сигнал дека ако ја направите целата оваа штета на друга земја, мора да платите за репарацијата“, рече Калас.

ЕУ ќе санкционира уште 40 бродови од „сенката на флотата“

На министрите на ЕУ ќе им се придружи нивниот украински колега Андриј Сибиха преку видео врска за размена на најитните потреби на Киев и понатамошната поддршка од ЕУ за Украина. Шефовите дипломати на ЕУ се подготвени да воведат санкции за околу 40 дополнителни бродови што се користат за заобиколување на санкциите наметнати на Русија поради нејзината војна во Украина, објави Калас.

„Санкционирањето на повеќе бродови од таканаречената „сенка на флотата“ значи „лишување на Русија од средствата за финансирање на оваа војна“, рече таа.

На новосанкционираните бродови ќе им биде забрането да влегуваат во европските пристаништа и да добиваат осигурување. Санкции како што е замрзнување на средства се планирани и против оние кои ја поддржуваат работата на „флотата во сенка“.

Видете и ова:

ЕУ разгледува три опции за финансирање на Украина

Покрај тоа, блокот има намера да започне разговори со државите под чии знамиња се регистрирани бродовите, барајќи нивна согласност да им дозволат на поморските сили на ЕУ да ги проверуваат танкерите.

„Флотата во сенка“ е одговор на Русија на меѓународното ограничување на цената на нафтата наметнато на рускиот извоз на фосилни горива. Москва се обидува да го скрие потеклото на својата нафта користејќи различни методи како што се исклучување или манипулирање со сателитски транспондери или префрлање нафта помеѓу танкери на отворено море.

Блискиот Исток и односите со Кина се исто така на агендата на денешниот состанок на европските министри. Министрите, исто така, треба да се консултираат за ситуацијата на Блискиот Исток, како и за односот на блокот со Кина. На агендата е дискусија за ситуацијата во Газа и спроведувањето на прекинот на огнот таму, како и за ситуацијата во Сирија една година по падот на режимот на ал-Асад.

ЕУ го повикува Израел да дозволи повеќе хуманитарна помош во Појасот Газа и чека да ја прераспореди својата мисија за гранична помош за да помогне во следењето на преминот во Рафа на југот од Газа, на границата со Египет. Односите на ЕУ со Кина се исто така на агендата на министрите.

Премиерот Христијан Мицкоски вели дека Обвинителството треба да постапи по изјавите на опозициската СДСМ поврзани со темата за мигрантите, оценувајќи дека со нив се создава немир и паника кај граѓаните.

Според Мицкоски, континуираното пласирање, како што рече, неточни информации претставува своевиден облик на насилство предвиден во Кривичниот законик.

„Ако еднаш, двапати, трипати демантирате и континуирано се продолжува со оваа тема, тоа значи дека имате намера да создадете немир, паника и страв кај граѓаните. За тоа мора кривично да се одговара“, изјави Мицкоски, кој денеска присуствуваше на отворање на реконструирана полициска станица во Општина Бутел.

На новинарско прашање дали е можен заеднички пристап во Собранието, со оглед на најавите дека и ВМРО-ДПМНЕ ќе поднесе резолуција за мигрантите, слично како СДСМ, премиерот одговори дека станува збор за тема која, според него, не постои.

Тој нагласи дека и како премиер, но и преку Министерството за внатрешни работи и Министерството за надворешни работи, повеќепати било соопштено дека не се воделе разговори за прифаќање мигранти, ниту, како што рече, „воопшто постои таква намера“.

Видете и ова:

Партиски судир околу мигрантите: СДСМ бара резолуција, ВМРО-ДПМНЕ обвинува за лицемерие

И денеска продолжи партиското препукување меѓу опозициската СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ околу ова прашање. Од СДСМ обвинија дека владејачката партија одбива да потпише резолуција со која, како што велат, би се спречило прифаќање мигранти за пари.

„Цела недела ВМРО-ДПМНЕ и Мицкоски одбиваат да ја потпишат резолуцијата со која јасно и недвосмислено би се спречило прифаќање мигранти за пари во Македонија. Да немаше скриени агенди и дилови под маса, таа одамна ќе беше потпишана“, изјави Александар Саша Димитријевиќ, член на Централниот одбор на СДСМ.

Тој оцени дека станува збор за, како што рече, „национално предавство мотивирано од финансиски интереси“, тврдејќи дека Владата прифатила мигранти во замена за значителни финансиски средства.

Од ВМРО-ДПМНЕ реагираа дека станува збор за лажна пропаганда и неосновани обвинувања, наведувајќи дека СДСМ тврди дека нивната резолуција предвидува прифаќање мигранти, иако таа, како што велат, сè уште не е ниту поднесена.

Според владејачката партија, СДСМ со ваквото однесување станала „заробеник на сопствената пропаганда“, додавајќи дека, кога ќе стане јасно дека нема ниту еден мигрант, ќе мора да се извинува на јавноста.

Видете и ова:

Од каде кинески илегални мигранти во Северна Македонија?

Темата за мигрантите се отвори по објавите во неколку британски медиуми на 5 декември, меѓу кои „Дејли мејл“, „Тајмс“ и „Сан“, во кои се тврдеше дека Велика Британија води преговори со Северна Македонија за прифаќање мигранти чии барања за азил биле одбиени. Во написите се наведуваше дека Лондон би ѝ плаќал на земјава за секој преземен мигрант и би обезбедил дополнителни инвестиции и поддршка.

Владата на Северна Македонија ги демантираше овие наводи, оценувајќи ги како неточни и за внатрешно-политичка употреба, при што се повика и на претходна изјава на британскиот амбасадор Метју Лосон и наведе дека уште во мај тој категорично негирал дека Северна Македонија ќе прифаќа мигранти од Велика Британија.

Денеска официјално започна процесот на демонтажа на стариот и неупотреблив радар на Меѓународниот аеродром Скопје, како и подготовките за инсталација на нов современ Мод S радар, информираат од М-НАВ. Оттаму нагласуваат дека активностите нема да имаат никакво влијание врз одвивањето на авиосообраќајот.

Од М-НАВ посочуваат дека по одржаниот почетен состанок (Kick-off) со компанијата „Леонардо“ и домашните подизведувачи, кој се одржал на 1 декември 2025 година, денес официјално започнала демонтажата на постојниот радар и подготовките за новата опрема. Според нив, оваа фаза е значаен чекор во проектот за модернизација на системите за надзор на воздушниот сообраќај.

„Процесот се реализира со висок степен на координација и професионална посветеност, при што клучна улога имаат стручниот и техничкиот персонал ангажиран во овој комплексен проект“, наведуваат од М-НАВ.

Видете и ова:

Тасевски: Инженерите мака мачат да ја држат функционална опремата во М-НАВ

По завршувањето на демонтажата ќе следуваат градежни активности за поставување на новата конструкција и инсталација на современиот Мод S радар, со што, како што велат од М-НАВ, значително ќе се унапреди безбедноста и ефикасноста во управувањето со воздушниот сообраќај. Според предвидената динамика, новиот радар целосно треба да биде пуштен во оперативна употреба во јуни 2026 година.

Од М-НАВ додаваат дека менаџментот, во соработка со Владата и Министерството за транспорт, останува посветен на реализација на стратешките проекти за модернизација на воздухопловната инфраструктура.

Во врска со информациите дека македонското небо е без радарска покриеност, премиерот Христијан Мицкоски изјави дека радарските системи за контрола на летање функционираат нормално и дека во јавноста се пласираат неточни информации.

„Си работат радарите, сè си е функционално. Сè си функционира нормално“, изјави Мицкоски, обвинувајќи ја опозицијата дека намерно шири дезинформации и создава непотребна паника кај граѓаните.

Најмалку 12 лица се убиени во напад на плажата Бонди (Bondi Beach) во Австралија, потврди премиерот на Нов Јужен Велс, Крис Минс. Еден напаѓач е меѓу загинатите, додека друг е во притвор.

Тој додаде дека нападот бил „наменет да ја таргетира еврејската заедница во Сиднеј“, објави Би-Би-Си.

Повеќе од 1.000 луѓе присуствуваа на настанот по повод почетокот на еврејскиот празник Ханука, изјави полицискиот комесар на Нов Јужен Велс, Мал Лањол.

Премиерот на земјата, Ентони Албанезе, го нарече инцидентот „шокантен и вознемирувачки“, додавајќи дека „службите за итни случаи се на терен и работат на спасување животи“.

Израелскиот претседател Исак Херцог рече дека Евреите кои дошле да ја запалат првата свеќа на празникот Ханука на плажата биле нападнати од „одвратни терористи“.

Австралија доживеа серија антисемитски напади врз синагоги, згради и автомобили од почетокот на израелската војна во Газа во октомври 2023 година.

Сведоци изјавија дека пукањето на познатата плажа, за време на топлата летна вечер, траело околу 10 минути, што предизвикало посетителите на плажата да се разбегаат по песокот и во блиските улици и паркови. Плажата Бонди е една од најпознатите плажи во светот и обично е преполна со локални жители и туристи.

Масовните пукања се ретки во Австралија, една од најбезбедните земји во светот. Бројот на жртви во денешниот напад го прави најлошиот инцидент од ваков вид од 1996 година, кога вооружен човек уби 35 лица на туристичко место во јужната држава Тасманија.

Нападот се случил речиси точно 11 години откако вооружен човек зел 18 лица како заложници во кафулето „Линдт“ во Сиднеј. По 16 часа опсада, двајца заложници и напаѓачот беа убиени.

Родителите на починатите во пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, денеска, на 33. „Марш за ангелите“, му се обратија на Јавното обвинителство за гонење организиран криминал и корупција, барајќи објаснување зошто е пробиен рокот за поднесување обвинение против полициските службеници опфатени со истрагата.

Тие посочија дека, водејќи се од начелата на владеење на правото, законитост и еднаквост пред законот, покажале трпение и во изминатиот период од три плус три месеци не побарале информации за текот на постапката.

Како што истакна Розета Блажева, сестра на починатиот Јорданчо Џамов, рокот што бил јавно најавен со краен датум 12 декември 2025 година е пробиен без образложение, официјално известување или видливи процесни дејствија.

Видете и ова:

Државниот врв и родителите на загинатите од „Пулс“ очи во очи во Собранието

Родителите и семејствата на жртвите оценуваат дека недостигот од навремена реакција и транспарентност ја нарушува правната сигурност, ја поткопува довербата во институциите и остава впечаток на институционална толеранција кон можни незаконски дејствија од страна на службени лица.

Тие побараа јасен одговор за статусот на обвинителниот акт, причините за пробивање на рокот и мерките што се преземени или ќе се преземат кон осомничените полициски службеници.

Блажева порача дека трпението на семејствата не е неограничено и дека, доколку не добијат итен и јасен одговор, ќе ги искористат сите законски и јавни механизми за заштита на правдата и јавниот интерес.

Денешниот протестен марш, 33-ти по ред, се одвиваше по веќе утврдената маршрута низ градот и заврши во „Паркот на Револуцијата“.